يمن، ايران، سادات حسني


 






 

يمن کجاست؟
 

يمن در جنوبي‎ترين نقطه شبه جزيره عربستان سعودي واقع است و صعده، استاني است کوهستاني که در فاصله 243 کيلومتري شمال پايتخت يمن (صنعا) قرار دارد. اين استان در شمال يمن و در مرز اين کشور با عربستان واقع است و پانزده شهر دارد. 5/3 درصد جمعيت يمن در اين استان زندگي مي‎کنند.
صعده منطقه‎اي کاملاً کوهستاني است و چند سلسله کوه اين منطقه را در بر گرفته است. اين استان آب و هواي معتدلي دارد و از ميزان بارندگي مناسبي برخوردار است. اساساً يمن را به جهت سرسبز بودن و جاذبه‎هاي آب و هوايي از قديم الايام «يمن خوشبخت» ناميده‎اند. بر خلاف عربستان که صحرايي است، يمن سرسبز و خرم است. همچنين استان صعده، معادن زيرزميني ارزشمندي دارد. آثار تاريخي و باستاني زيادي در اين منطقه وجود دارد که بخشي از آن متعلق به دوران حاکميت زيديه است که حدود هزار سال قدمت دارد و بخشي هم مربوط به حاکميت عثماني‎ها در يمن است که در اين استان برج‎ها و قعله‎هاي تاريخي زيبايي ساختند.
اکثر قريب به اتفاق شيعيان يمن را زيدي مذهب‎ها تشکيل مي‎دهند. مذهب زيدي، آميزه‎اي از تشيع با انديشه‎هاي معتزلي و اندکي از مسلک حنفي است، اما بيشتر فقه زيدي با فقه تشيع دوازده امامي مشترک است. زيدي‎ها به ولايت و عصمت پنج تن (عليهم السلام)، خلافت بلافصل اميرالمؤمنين علي(ع)، امامت امامان از نسل امام حسين(ع) و ظهور منجي و قيام جهاني امام مهدي(عج) و ضرورت ياري او اعتقاد راسخ دارند. صعده مرکز شيعيان زيده اي است که از نظر مذهبي به شيعه دوازده امامي بسيار نزديک هستند. اين شيعيان از فرقه زيديه هادويه جاروديه هستند. حدود 45 درصد جمعيت يمن را پيروان مکتب زيديه تشکيل مي‎دهند؛ در حالي که اهل سنت که اغلب شافعي مذهب‎اند 53 درصد و درصد اندکي هم شيعيان اسماعيليه هستند. شيعيان و اهل سنت يمن همگي محب و شيفته اهل بيت(ع) هستند و آداب و رسوم مذهبي آنان بسيار مشابه شيعيان دوازده امامي است. ولي متأسفانه در سال‎هاي اخير، وهابيت در اين کشور قدرتمند شد و تلاش کرد اصالت‎هاي فرهنگي و مشترکات مذاهب را تحت پوشش باورهاي خود قرار دهد. با اين حال يمني‎ها اسلام خود را مديون حضرت علي(ع) مي‎دانند، چون نخستين بار پيامبر اعظم (ص)، حضرت علي(ع) و چند نفر ديگر از صحابه را براي تبليغ اسلام به يمن فرستادند. از همين رو اين کشور از صدر اسلام، يکي از مهم‎ترين مراکز رشد شيعه با رويکرد اطاعت و حمايت از ولايت و حاکميت اهل بيت(ع) به شمار مي‎آيد. نکته جالب توجه اينکه از جمعيت بيست ميليوني يمن، حدود پنج ميليون از سادات و ذريه پيامبر هستند که 90درصد آن‎ها سادات حسني و بقيه سادات حسيني‎اند.
يمن به دليل هم مرز بودن با عربستان، جايگاه استراتژيکي دارد. قرن‎ها مسير حرکت حجاج به مکه و مدينه بوده و مرکز صادرات و واردات به عربستان به حساب مي‎آمد، ولي با اين حال، مردم استان صعده بسيار محروم و از نظر اقتصادي مستضعف هستند.

از بانگ «باذان» تا پرچم «يحيي»
 

ايراني‎ها و يمني‎ها پيوندهاي تاريخي و مذهبي محکمي با هم دارند
پيوند تاريخي و فرهنگي ايران و يمن، محکم‎تر از آن است که با اراده حکومت فعلي يمن و يا عربستان سعودي از هم گسسته شود. حتي بعد مسافت، نتوانست مانع از سفر يا مهاجرت يمني‎ها به ايران و همين طور عزيمت ايرانيان به آن کشور شود. در قرن اول هجري، دو قبيله يمني به ايران مهاجرت کردند. در ادبيات فارسي هم عبارت‎هايي همچون عقيق يمني، نگار يمني، سهيل يماني و... به فراواني ديده مي‎شود. اما ايرانيان دو بار در تاريخ يمن حضور تأثيرگذار داشته‎اند.

نخستين حضور ايرانيان در يمن
 

چند دهه قبل از اسلام، زماني که پادشاه ساساني ايران، لشگري را به درخواست سيف بن ذي يزن، حاکم يمن، به آن سرزمين اعزام کرد، سپاه ساساني به فرماندهي وهرز، پس از جنگ با حبشي‎هاي متجاوز و اخراج آنان از يمن، در همانجا رحل اقامت افکنده و با زنان يمني ازدواج کردند. فرزندانشان به «ابناءالفرس» معروف شدند. اکنون در بني حشيش، نزديک صنعا، دو روستا با نام ابناء و فرس وجود دارد و نام خانوادگي مردم اين دو روستا الجيلاني (گيلاني) است. هنگام بعثت رسول گرامي اسلام(ص) حاکم يمن، ايراني‎زاده‎اي به نام باذان بود. با سفر امام علي(ع) به صنعا و دعوت اهل يمن به دين اسلام، باذان مسلمان شد و سپس بقيه مردم و قبايل صنعا بدون جنگ و خونريزي اسلام آوردند. آنگاه باذان، باغ خود را به پيامبر(ص) هديه کرد. پيامبر رحمت (ص) نيز آن باغ را وقف مسجد نمود. اکنون جامع الکبير صنعا، يکي از مساجد تاريخي جهان اسلام، در وسط صنعاي قديم قرار دارد.

دومين حضور ايرانيان در يمن
 

قرن سوم هجري، يحيي بن الحسين، ملقب به الهادي، مؤسس امامت زيديه در يمن، با حدود هشتصد تن از ياران ايراني‎اش از ديلم و طبرستان، به سوي صعده رهسپار شد. قبايل همدان، خولان و بکيل با او بيعت کردند و اولين حکومت شيعي در يمن پايه‎گذاري شد. اکنون امام زيدي، يحيي‎بن الحسين، در جامع الهادي صعده مدفون و قبرش زيارتگاه شيعيان است. ياران ايراني او نيز در قطعه زميني به نام مقبره طبريون در کنار حرم او آرميده‎اند. پس از يحيي بن الحسين، امامان زيدي، يازده قرن در سرزمين يمن حکومت کردند. ايراني‎ها در اسلام آوردن مردم يمن و گرايش آنان به مذهب تشيع، نقش مؤثري داشته‎اند.

سادات حسني(عقاب هاي کوهستان يمن)
 

گويي در روز ازل، فرشته‎اي که مأمور ترسيم کوهستان‎ها بر روي زمين بود مي‎دانست که در قرن 21، سادات حسني و شيعيان بي‎پناه و ايتام آل محمد چاره‎اي جز پناه بردن به کوه‎هاي سر به فلک کشيده نخواهند داشت، وگرنه در جنوب شبه جزيره گرم عربستان چنين طبيعتي خلق نمي‎شد.
سلسله جبال مرتفعي به طول دوهزار کيلومتر از طائف (نزديک مکه) تا تعز (نزديک بندر عدن) کشيده شده و در ميانه راه از استان صعده و استان حجه و ديگر مناطق يمن مي‎گذرد. وجود اين سلسله جبال موجب شده آب و هواي خنک اين مناطق با طبيعت گرم و خشک شبه جزيره کاملاً متفاوت باشد و در تابستان‎ها باران‎هاي فراوان و ابر و مه بسيار مشاهده شود.
در تاريخ اسلام آمده که: وقتي که امام حسين(ع) با خاندان و اصحاب خود، از مکه عازم کوفه بودند، برخي نزديکان، ايشان را از اين سفر منع مي‎کردند و توصيه کردند که به يمن بروند، چون در کوهستان‎هاي يمن، دوستداران امام علي(ع) زندگي مي‎کنند، شيعيان صعده که امروز مظلومانه از حقانيت و موجوديت خود دفاع مي‎کنند از نسل همان قبيله همدان هستند که در بسياري از جنگ‎هاي امام علي(ع) از ياران باوفاي ايشان بودند و حضرت از آنان به خوبي ياد کرده است.
بگذريم، در حال حاضر تمامي خطوط تلفن ثابت و موبايل استان صعده قطع شده و هيچ خبرنگار داخلي و خارجي اجازه سفر به استان صعده را ندارد. جنايتکاران يمن، مانند بقيه جانيان تاريخ نمي‎خواهند کسي شاهد بر جناياتشان باشد.
در مظلوميت شيعيان صعده همين بس که هيچ کشوري از آن‎ها نه حمايت مالي مي‎کند و نه سياسي و تبليغاتي. ظاهراً زندگي آن‎ها در راستاي منافع هيچ حزب و گروه و جرياني در دنيا تعريف نشده است تا براي حمايت از آنان حرکتي صورت بگيرد. رسانه‎هاي الجزيره العربيه و امثال آن‎ها هم، چشم و گوش خود را بسته‎اند تا خون مظلومان در سکوت محض و در تاريکي مطلق ريخته شود. حضور يک جريان شيعي قوي در جنوب عربستان، به هيچ وجه خوشايند سعودي‎ها و همچنين غربي‎ها نيست. ناگفته نماند که در اين ميان شبکه «العالم» ايران، پوشش خوبي به خبرهاي صعده داده است.
ياد مردان بي ادعاي شلمچه و فاو و فکه به خير! آن روزها هنگامي که علي عبدالله صالح، نزد استاد خود صدام، شاگردي مي‎کرد، يک تيپ نيروي نظامي از ارتش يمن در عراق بود و در ميان اسراء از يمن هم بودند. در آن زمان‎ها برخي از شيعيان اهل صعده که در ارتش بودند از رفتن به مأموريت عراق خودداري مي‎کردند. زيرا جنگ عليه امام عادل(امام خميني) را حرام مي دانستند. شش ماه زندان، حداقل مجازات نرفتن به عراق بود. رزمندگان شيعه در صعده فرزندان امام هستند. اکنون شاگرد صدام به مصاف آن ها رفته است.
منبع: نشريه امتداد- ش 48